ต้นฉบับคอลัมน์ Viva Erotica โดย ‘นรา’
The Concubine
การเมืองเรื่องตัณหา
The Concubine เป็นหนังเกาหลี โดยฝีมือกำกับของ คิม แด ซุง สร้างและออกฉายเมื่อปี 2012 ตัวหนังประสบความสำเร็จในด้านรายได้อย่างดียิ่ง ขณะที่คำวิจารณ์ออกมาขัดแย้งก้ำกึ่ง มีทั้งเสียงตอบรับในทางชื่นชม มากเท่า ๆ กับความเห็นติดลบ
แต่แง่มุมที่ผู้คนจะจดจำและกล่าวขวัญถึงหนังเรื่องนี้เป็นลำดับต้น ๆ คือ ความร้อนแรงของฉากรักและบทบาทการแสดงเปลืองเนื้อเปลืองตัวของดาราสาวสวยโจ เย เจือง
The Concubine เป็นหนังพีเรียดย้อนยุค (ด้วยความไม่รู้ประวัติศาสตร์เกาหลีอย่างสนิทใจ ผมจึงไม่แน่ใจว่าเนื้อเรื่องเหตุการณ์ได้อิงประวัติศาสตร์หรือเปล่า?) พล็อตคร่าว ๆ ว่าด้วย ชีวิตผันผวนของลูกสาวขุนนางผู้หนึ่ง ซึ่งความงามของเธอทำให้เจ้าชายหนุ่มตกตะลึงหลงใหลตั้งแต่แรกพบถึงขั้นหมกมุ่นไม่เป็นอันสนใจศึกษาตำรับตำรา
ความล่วงรู้ถึงพระมารดาของเจ้าชาย นางจึงวางแผนกีดกัน โดยโน้มน้าวให้องค์กษัตริย์ (ผู้มีสถานะเป็นลูกเลี้ยง) มีราชโองการแต่งตั้งหญิงสาวผู้เป็นต้นเหตุ เข้าวังมารับตำแหน่งนางสนม
หญิงสาวตัดสินใจหนีไปกับชายคนรัก แต่ก็ถูกบิดาของนางติดตามจับกุมตัว ท้ายที่สุดเธอก็จำยอมเข้าวัง แลกเปลี่ยนกับเงื่อนไขไว้ชีวิตชายคนรัก
5 ปีต่อมา หญิงสาวในฐานะมเหสีของกษัตริย์ให้กำเนิดบุตรชาย เจ้าชายหนุ่ม (น้องต่างมารดาของกษัตริย์) ผู้เคยตกหลุมรักหญิงสาว ปลีกตัวออกไปใช้ชีวิตนอกวังหลวงเพื่อหลีกเลี่ยงการพบเห็นภาพบาดตา
ความวุ่นวายเริ่มต้นขึ้น เมื่อกษัตริย์ประชวรหนักอย่างกะทันหัน และสิ้นพระชนม์ในเวลาอันรวดเร็ว
เจ้าชายหนุ่มขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์ แต่ก็เหมือนเป็นเพียงแค่หุ่นเชิด อำนาจแท้จริงอยู่ในมือของพระมารดา ซึ่งควบคุมเหล่าขุนนางผู้ใหญ่ไว้ได้เสร็จสรรพ และแสดงเจตนาแน่ชัดว่า ต้องการกำจัดกวาดล้างอดีตมเหสีและโอรสให้หมดสิ้น
หลายย่อหน้าข้างต้น เป็นเพียงบทเกริ่นของหนังกินความยาวประมาณสิบนาที เรื่องราวที่เหลือถัดจากนั้น เต็มไปด้วยเหตุการณ์เยอะแยะมากมาย ทั้งการขับเคี่ยวชิงไหวชิงพริบต่อสู้ช่วงชิงอำนาจในราชสำนัก ระหว่างพระมารดา ซึ่งเป็นผู้สำเร็จราชการ กษัตริย์หนุ่มผู้อ่อนแอและหมายมั่นจะพิสูจน์ตนให้เป็นที่ยอมรับ อดีตมเหสีที่ดิ้นรนทำทุกวิถีทางเพื่อรักษาชีวิตของตนเองและพระโอรส
พร้อม ๆ กับการต่อสู้เพื่ออำนาจ สิ่งที่เกิดขึ้นเหลื่อมซ้อนกันอย่างไม่อาจแยกขาด ได้แก่ การชิงรักหักสวาท ระหว่างกษัตริย์หนุ่ม อดีตมเหสี คนรักเก่าของหญิงสาว สาวใช้ผู้ทะเยอะทะยานและได้ดิบได้ดีจากการเป็นสนมคนโปรด
เหตุการณ์ทั้งเกมการเมืองและความรักความใคร่ ผลักดันให้เรื่องราวคืบหน้า พลิกผันไปมา กระทั่งลงเอยด้วยโศกนาฏกรรมสะเทือนใจ
ความโดดเด่นประการแรกของ The Concubine ก็คือ เป็นหนังที่ดูสนุกมาก ๆ ด้วยรสดราม่าเข้มข้นจัดจ้าน ดำเนินเรื่องกระชับฉับไว
ประการต่อมาคือ สามารถดูได้หลายแบบ ตั้งแต่มุ่งหวังความบันเทิง โดยไม่ต้องคิดอะไรให้ซับซ้อน ในแง่นี้ The Concubine ก็มีความละม้ายคล้ายละครโทรทัศน์หลังข่าวอยู่เยอะ ตัวละครแบ่งฝักฝ่ายพระเอก นางเอก ผู้ร้าย ตัวอิจฉาชัดเจน
ย่อหน้าข้างต้นเกี่ยวเนื่องกับความน่าทึ่งที่ผมกำลังจะกล่าวถึงต่อไป นั่นคือ เมื่อดูแบบใคร่ครวญมากยิ่งขึ้นไปอีก บรรดาตัวละครซึ่งมีทีท่าว่าจะจำแนกขาวจัด ดำจัด แบ่งคนดีคนเลวออกจากกันนั้น เป็นเพียงภาพภายนอกที่ลวงตา เพราะเมื่อติดตามเรื่องราวไปจนจบครบถ้วน ตัวละครทุกรายล้วนเป็นสีเทา มีดีเลวเคล้าปนกันจนไม่อาจสรุปตัดสินได้ง่าย ๆ
บทหนังเขียนได้ดีมาก ๆ นะครับ นอกจากจะผูกเรื่องได้สนุกเข้มข้น ดำเนินเรื่องได้น่าติดตาม ไม่มีช่วงไหนตอนใดเนิบช้าน่าเบื่อเลย ความเก่งกาจอีกประการก็คือ พร้อม ๆ กับบอกเล่าเหตุการณ์ ก็แทรกใส่รายละเอียดเกี่ยวกับเหตุผลแรงจูงใจที่มีต่อพฤติกรรมต่าง ๆ ของตัวละครทุกรายไว้ได้อย่างแนบเนียน
เหตุผลแรงจูงใจที่ดี ช่วยให้เค้าโครงประโลมโลกย์ เต็มไปด้วยเรื่องแก่งแย่งชิงดี ริษยาอาฆาต และการทรยศหักหลัง ดูหนักแน่นน่าเชื่อถือ เกิดมิติความลึก
พูดอีกแบบคือ เนื้อเรื่องเหตุการณ์ใน The Concubine นั้นน้ำเน่าสนิทเต็ม ๆ แต่ด้วยการสร้างความเป็นเหตุเป็นผลให้แก่ตัวละครที่ดี ก็ทำให้ภาพรวมนั้นยกระดับไปได้ไกล
เหตุผลแรงจูงใจของตัวละครใน The Concubine ยังเป็นกุญแจสำคัญในการนำพาผู้ชมไปสู่แก่นเรื่องคติธรรมของหนังด้วย มันเล่าสะท้อนไว้หลายระดับ ตั้งแต่แง่มุมที่สังเกตจับต้องได้ง่าย เช่น ความรัก ความเกลียด ไปจนถึงเงื่อนปมซับซ้อนในจิตใจ เช่น แรงขับทางเพศ ความหมกมุ่นลุ่มหลง สัญชาติญาณในการเอาตัวรอด
เมื่อทั้งหมดประกอบรวมกันแล้ว ผมคิดว่าสาระสำคัญของ The Concubine สะท้อนให้เห็นถึงสถานการณ์ที่นำไปสู่การปะทะเผชิญหน้าอันไม่อาจหลีกเลี่ยง และหักโค่นทำลายกันอย่างไม่คำนึงถึงวิธีการ เส้นแบ่งของศีลธรรมความดีงามถูกลบทิ้งโดยไม่มีใครนำพา ท้ายที่สุดผลลัพธ์ของมันหลงจากทุกสิ่งยุติลง คือ ความสูญเสียขั้นหายนะที่แลดูเหลวไหลไร้สาระอย่างถึงที่สุด
แง่มุมที่ผมชอบมากก็คือ ตัวละครทุกรายเริ่มต้นพฤติกรรมของตนเอง ด้วยเหตุผลและเจตนาที่ดูเหมือนว่าจะดี มีความชอบธรรม แต่เมื่อพลัดเข้าสู่วังวนของการช่วงชิงอำนาจ โดนความชั่วร้ายเข้าครอบงำ กระทำเรื่องผิดบาปไปแล้วครั้งหนึ่ง สภาพหลังจากนั้นก็คือ หันหลังกลับไม่ได้ ไม่สามารถถอนตัวออกมา จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองให้เลวตลอดรอดฝั่ง
นอกจากจุดเด่นเรื่องความสนุก และเนื้อหาสาระแง่คิดแล้ว The Concubine ยังทำได้ดีในส่วนของงานสร้าง โดยเฉพาะงานกำกับศิลป์
แต่ที่น่าประทับใจคือ การแสดงโดยรวมในบทหลัก ๆ ทั้งหมด ซึ่งประชันเชือดเฉือนฝีมือกันอย่างน่าประทับใจ
ฉากรักฉากเปลือยใน The Concubine มีปรากฏอย่างจะแจ้งจริงจังประมาณ 3 ฉาก ภาพที่นำเสนอและดีกรีความดุเดือดร้อนแรงนั้น อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานปกติของหนังอีโรติคทั่วไปนะครับ
แต่เมื่อผ่านการเล่าประกอบกับเหตุการณ์อื่น ๆ ในหนัง สิ่งที่เรียกกันว่า ‘บริบท’ หรือเรื่องราวรอบ ๆ ข้างของหนัง ทำให้อารมณ์ความรู้สึกของผู้ชมไม่ได้เคลื่อนคล้อยไปทางวาบหวามรัญจวนใจเลยนะครับ
ฉากแรกเป็นเลิฟซีนที่ให้ผลลัพธ์น่ากระอักกระอ่วน ฉากต่อมาดูพลุ่งพล่านสับสน อธิบายถึงความหมกมุ่นลุ่มหลงของตัวละครจนน่าสะพรึงกลัว ฉากสุดท้ายให้ความรู้สึกไม่น่าไว้วางใจ และส่อนัยยะว่าจะนำไปสู่เรื่องร้าย ๆ มิหนำซ้ำเมื่อมันจบลงยังชวนให้หดหู่หม่นหมอง
นอกจากจะเด่น ๆ มาก ๆ ในเรื่องของการสร้างเหตุผลแรงจูงใจให้แก่ตัวละครแล้ว การมีอยู่ของฉากโป๊ฉากเลิฟซีนทั้งหมดใน The Concubine ก็มีที่มาที่ไปรองรับหนาแน่นดีเยี่ยมพอ ๆ กัน
ที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งก็คือ The Concubine ยังทำทางเอาไว้ค่อนข้างชัดว่าร สามารถดูหรืออ่านความหมายในระดับที่ซับซ้อนยิ่ง ๆ ขึ้นไปอีก ไม่ว่าจะเป็นในแง่มุมทางด้านจิตวิทยา การตีความผ่านระบบสัญลักษณ์ (ตัวอย่างเช่น ภาพสุดท้ายของฉากเลิฟซีนตอนจบ ซึ่งแฝงนัยยะให้นึกไปถึงภาพ Pietà ของศาสนาคริสต์)
การดูแบบวิเคราะห์เจาะลึกทั้งสองแบบนี้ ไกลเกินปัญญาและความสนใจของผมนะครับ
